Karantinija 1
Karantinija je balkanska pogranična oblast, sa karantinskom kontrolom na graničnim prelazima, između istočnog i zapadnog carstva.
Autor prati sudbinu porodice, koja je pre tri veka izbegla sa Kosova u Vrbnicu, kod Kruševca, a jedan njen deo je produžio dalje da luta, pa se nastanio, preko reke, u Carevini.
„Na podlozi široke mape vremena Dragić Ilić je izgradio složenu i slojevitu a značenjski bogatu povest u kojoj se, u prepletima istorije sudbine i priče, prati hod jedne srpske porodice, crkve i naroda.
Upivši oblike dokumentarne hronike, izveštaja, putopisa, zapisa, pisama, rečnika, pomenika, ova istorijsko-biografska priča se razvija sa namerom da reprezentuje složenost i tragičnost hoda u vremenu naroda koji nastoji da ovlada svojom sudbinom, očuva herojski duh, veru i crkvu i stvori državu.
Zbog toga u prednji plan priče bivaju i stavljani carevi i kraljevi, državnici i političari, crkveni prelati i voluminozni junaci iz naroda da, zajedno i pojedinačno, pokažu i potvrde kako u stalnim metežima i lomovima postoji nit kontinuiteta srpskog trajanja. To je nit duhovnog uporstva i voljne snage za opstajanjem u stradanjem obeleženim okvirima i vrednostima nacionalne istorije, tradicije i nasleđa.
O potrebi da se oni iznova istraže, prisvoje i ispričaju kazuje ova, pokloničkom predanošću, objektivizovanim glasom i mudrom rukom pisana, potrebna i vredna knjiga.”
Mileta Aćimović Ivkov
Karantinija 2
„U drugom delu svoje romansirane istorijske hronike Dragić Ilić je, našavši skladno kompoziciono rešenje, faktografski oživljeno kazivanje o ljudima i događajima zahvaćenim tragičnim kolopletom istorije minulog veka organizovao iz dva zasebna ugla; iz perspektiva dva ženska dnevnika. U te je pronađene rukopise upisano slikovito svedočanstvo o slomu i golgoti Velikog rata, kao i o dramama i ideološko-političkim izazovima i maglama jugoslovenskih društava i država.
Bliskost događajima i ton neposrednog kazivanja, kao i slikovitost u dijaloško-narativnom predstavljanju i znatna saznajna usmerenost na razumevanje nacionalne istorije, karaktera i mentaliteta, uz isticanje odabranih primera, podarile su ovoj knjizi odlike istorijske čitanke i moralnog poučnika. Ističući, pri tom, nauk o „večnoj promenljivosti sudbine“ i seobama kao istorijskoj stalnosti.
Krcata istorijskim sadržajima koliko i ličnim iskustvima i uvidima, ova se knjiga obraća čitaocima voljnim i spremnim da se suoče sa bolnim i polemičkim saznanjima o nacionalnoj sudbini.
Stečenim u uverenju da se, prodenuta kroz ličnu priču, ona može potpunije doživeti i svestranije razumeti.”
Mileta Aćimović Ivkov
Karantinija 3
Svodeći istorijsko-pripovedne tokove svoje razgranate hronike, u trećoj knjizi Karantinije Dragić Ilić izgrađuje jednu dinamičnu, izražajnu i slikovitu pripovest o istoriji i sudbini. U njoj se sustiču i značenjski jednače različite i naoko nepovezane sekvence iz prethodnih knjiga, tako da se u celinskom pogledu raspoznaju tragični momenti i izdvoje herojsko-moralni uzori.
Čini se da je njihovo portretsko isticanje jedna od glavnih autorovih namera. Jer, sila zaborava razara ukupnost slike prošlosti, ali ume da zaobiđe i poštedi naročite lične podvige, ako se oni pričom uverljivo ožive i predstave.
U ovoj se knjizi umešno ukrštaju i povezuju različiti vremenski planovi; različita iskustva, saznanja i značenja. Zbog toga je u njoj vidno skrupulozno autorsko istraživanje različitih izvora po dubini vremena, kao i nastojanje da se predmet istraživanja i opisivanja umno i saživljeno sagleda iz dve perspektive. Opšte, hroničarske, one koja događaje i ličnosti povezuje na širokom planu vremena, i sužene, lične, u kojoj se dejstvo poraznih istorijskih ishoda sasvim konkretizovano prepoznaje, doživljava i tumači.
Iz takvog dinamizovanog i poosobljenog suočavanja sa nacionalnom prošlošću često sledi moralno obojen i tradicijskim vrednostima prožet nauk savremenicima, kao i svojevrsno, umereno optimistično, aktivističko okretanje budućnosti:
„Na pametnim Srbima je sad dužnost da ponovo izgrade ono što su bezumni Srbi srušili”.
Karantinija je Srpska istorijska priča – duga, zavojita i složena. Mučna i tragična. Događajno i značenjski bogata, živonosna i porazom slavna. Priča koja traje i ište savremeni nastavak.
Mileta Aćimović Ivkov
Karantinija 4
Svodeći svoj razgranati i moralno poučni hronikalno-pripovedni zahvat u istorijsko vreme do neposredne savremenosti, Dragić Ilić je u završnom bečugu tetralogije naglašeno simbolizovanog imena i višeslojne sadržine temi nacionalne sudbine obeležene seobama, deobama, novovremenom dekadencijom i pometnjom vrednosti, pristupio iz jedne koliko neobične toliko i zasebne autorske perspektive.
On je kroz sažete i jezgrovite priče srezane i jasne poente, sa osloncem na dokumentarnu građu i raznorodne mitske i pseudo-istorijske predloške, na pojedinačnim primerima, konkretizovano i uverljivo, predstavio kružni i nizlazni put srpskog naciona.
A naročito njegovo skorije dramatično i tragično batrganje „između čekića uskog nacionalizma i nakovnja krvavog internacionalizma”.
Onog smutnog vremena u kome su Srbi neumitno gubili istorijsku svest, tonući u magle nesećanja i samoporicanja zarad potčinjenosti anacionalnoj socio-komunističkoj ideologiji.
Bivajući pokorni i verni, bez biološke i versko-nacionalne snage, gubeći istorijsku svet, Srbi su u međusobnom nerazumevanju, sudaranju i satiranju izgubili ime, veru i zavetnu kosovsku zemlju – oslone tačke svog prepoznavanja i postojanja.
Zbog toga priča o njima ne može da bude lišena bolnih spoznaja o duhu i mentalitetu, o težini gubitka i istorijskog poraza, gorčini kajanja i moralnog prekora, ali i ozračena na poukama prošlosti utemeljenom verom u mogućnost novog poleta i uspona.
Podstaknuta izuzetnim primerima junaštva i žrtve, duhovnog uporstva, životne i stvaralačke snage, ova knjiga (i celina koju zasvođuje) ukazuje na potrebu da se nacionalno-istorijska tradicija, u svojim najizrazitijim vidovima, ne odbacuje i ne ništi, nego da se životodavno utkiva u samu osnovu postojanja i trajanja. Da se kroz sećanje i priču uzorno oživljuje i tako privodi horizontu užurbane savremenosti.
Mileta Aćimović Ivkov
Dodaj komentar